1. "To jest prawda, ponieważ w to wierzę." (egocentryzm: w tym przypadku stale zakładam, że prawdziwe jest to, w co wierzę – mimo że nigdy nie szukałem odpowiedzi na pytanie dlaczego daję temu wiarę.)

2. "To jest prawda, ponieważ w to wierzymy." (socjocentryzm: w tym przypadku zakładam, że prawdziwe są poglądy dominujące w grupie, z którą się utożsamiam – mimo że nigdy nie szukałem odpowiedzi na pytanie dlaczego daję im wiarę.)

3. "To jest prawda, ponieważ chcę w to wierzyć." (myślenie życzeniowe: w tym przypadku wierzę w, na przykład zachowania stawiające mnie w pozytywnym świetle – mimo że nigdy poważnie i głęboko nie rozważałem zachowania, które być może spotka się z negatywną reakcją "mojej" grupy. Wierzę we wszystko, co daje mi "dobre samopoczucie", co nie wymaga zmiany zachowania i stylu myślenia w znaczący sposób, co nie wymaga przyznania się do błędu.)

4. "To jest prawda, ponieważ zawsze w to wierzyłem." (samopotwierdzenie: w tym przypadku czuję ogromne przywiązanie do swego ego i poglądów, które zawsze wyznawałem mimo że nigdy poważnie i głęboko nie zastanawiałem się nad krytyką tych poglądów.)

5. "To jest prawda, ponieważ w moim interesie jest w to wierzyć." (egoizm: w tym przypadku mam skłonność do przyjęcia poglądów, które – jeśli okażą się prawdziwe – dadzą mi większą władzę, wpływ, komfort finansowy oraz pomijania lub odrzucania dowodów lub argumentów sprzeciwiających się tym poglądom.)

1. Czy myślę jasno?

Jasność to jakość podstawowa. Bez poczucia jasności trudno określić czy stwierdzenie jest dokładne lub rzeczowe. Na przykład, pytanie "Co można zrobić w sprawie systemu ochrony zdrowia w Polsce?" Aby odnieść się do tego pytania, potrzebne jest jaśniejsze określenie o co chodzi i o jakim "problemie" mówimy. Na przykład, "Co mogą zrobić lekarze, żeby skrócić czas oczekiwania na wizytę pacjenta u specjalisty i od czego to zależy?"

• Czy muszę myśleć bardziej szczegółowo?
• Czy potrzebuję zilustrować to, o czym mówię?
• Czy potrzebuję podać przykład z życia codziennego?

2. Czy myślę poprawnie?

Zdanie może być jasne, ale nieprawdziwe. Na przykład, "Większość kotów waży ponad 50 kg."

• Jak mogę sprawdzić czy to jest prawda?
• Jak mogę sprawdzić czy moje myślenie jest dokładne?
• Jak mogę zweryfikować/przetestować czy to jest poprawne?

3. Czy myślę wystarczająco precyzyjnie?

Zdanie może być jasne i prawdziwe, ale niedokładne. Na przykład, "Marek na nadwagę" (nie wiemy ile ma tej nadwagi, kilogram czy 20 kg.)

• Czy powinienem być bardziej konkretny?
• Czy powinienem dodać więcej szczegółów?
• Czy powinienem być bardziej precyzyjny?

4. Czy moje myślenie skupia się na istocie rzeczy?

Stwierdzenie może być jasne, poprawne, dokładne, ale nie odnoszące się to tematu. Na przykład, pracownicy często uważają, że w ocenie ich przydatności na danym stanowisku należy brać pod uwagę czas spędzony w pracy. Ten "czas" w żaden sposób nie mierzy jakości ich pracy i jeśli nie widać związku pomiędzy liczbą godzin spędzonych w pracy i efektami, czas nie ma związku z taką oceną.

• W jakim stopniu moje myślenie odnosi się do sedna sprawy/problemu?
• Jaki to ma wpływ na sprawę/problem?
• W jaki sposób te informacje pomagają mi skutecznie uporać się z problemem?

5. Czy moje myślenie uwzględnia złożoność sprawy lub problemu?

Stwierdzenie może być jasne, poprawne, dokładne i konkretne, ale powierzchowne (to znaczy, pozbawione głębi). Na przykład, hasło "Po prostu powiedz NIE" służące zniechęceniu dzieci do zażywania narkotyków jest jasne, poprawne, dokładne i konkretne, ale brakuje mu głębi uwzględniającej złożoność skomplikowanego problemu narkomanii wśród najmłodszych.

• Jakie czynniki sprawiają, że problem jest trudny?
• Jak złożony jest problem?
• Z jakimi problemami muszę się zmierzyć?

6. Czy moje myślenie jest zawężone lub jednostronne?

Linia rozumowania może być jasna, poprawna, dokładna, konkretna i głęboka, ale pozbawiona szerokości (na przykład, argumentacja wywodząca się tylko z jednej linii ideologicznej, pomijająca odmienne punkty widzenia).

• Czy moje spojrzenie na sprawę/problem jest zbyt zawężone?
• Czy powinienem spojrzeć na to z innej perspektywy?
• Czy powinien wziąć pod uwagę inny punkt widzenia?
• Czy powinienem spojrzeć na tę sprawę/problem w odmienny sposób?

7. Czy myślę logicznie?

Kiedy myślimy, prezentujemy myśli w określonym porządku. Spójna i koherentna kombinacja tych myśli daje wrażenie "logicznej" argumentacji. Kiedy jest inaczej, wydaje nam się, że wywodowi brakuje organizacji i po prostu "nie ma sensu".

• Czy moje myślenie jest spójne logicznie?
• Czy moja konkluzja jest poparta przedstawionymi faktami lub czy możliwa jest bardziej logiczna konkluzja?

8. Czy skupiam się na tym, co najważniejsze?

• Czy to jest najważniejszy problem jakim muszę się teraz zająć?
• Którymi faktami muszę zająć się w pierwszej kolejności?
• Czy to jest najbardziej istotna idea, na której muszę teraz się skupić?